در پژوهش صورت گرفته توسط پژوهشگران دانشکده هنر؛ بهینه سازی فرایند رنگرزی کالای پشمی با رنگزای طبیعی "کینوا" مورد بررسی قرار گرفت.

به گزارش گروه فرش و هنر اسلامی دانشکده هنر، فاطمه طاهری راد، با دفاع از پایان‌نامه‌اش بعنوان اولین دفاعیه پایان نامه کارشناسی ارشد رشته فرش- گرایش مواد اولیه و رنگرزی ، با موضوع « بهینه سازی فرایند رنگرزی کالای پشمی با رنگزای طبیعی "کینوا" »، نخستین دانش‌آموخته دانشگاه بیرجند در این رشته-گرایش شد.

در سال های اخیر دلایل متعددی از جمله به خطر افتادن محیط زیست، سمی و سرطان زا بودن رنگ های شیمیایی و خطر جدی برای سلامت انسان، سبب شده است که جوامع بشری درصدد یافتن جایگزین مناسبی برای این منابع باشند. به همین دلیل امروزه استفاده از مواد رنگزای طبیعی و فرآیند رنگرزی طبیعی برای رنگرزی منسوجات مورد توجه پژوهشگران و بخش صنعتی قرار گرفته است. یکی از راهکارها جهت توسعه رنگرزی طبیعی، شناسایی و معرفی رنگزاهای طبیعی جدید و مقرون به صرفه حاصل از مواد ضایعاتی و دورریز می باشد.  در این پژوهش، بخشهای دورریز (برگ و ساقه) گیاه کینوا به عنوان ماده یک منبع جدید رنگزای طبیعی برای رنگرزی نخ پشمی جهت کسب شید رنگی زرد معرفی شده و شرایط رنگرزی با این دورریز گیاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. کینوا گیاهی یک ساله است که به منظور بهره برداری از دانه آن کشت می شود و سایر بخش های گیاه به عنوان خوراک دام یا دورریز بخش کشاورزی به حساب می آید. در این پژوهش، برای انجام آزمایشات از بخشهای مختلف دو نوع گیاه کینوا (TiTiCaCa, Giza) کشت شده در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، در استان خراسان جنوبی، استفاده شد. طبق نتایج بدست آمده ثبات های نوری و شستشویی نمونه نخ های پشمی رنگرزی شده با برگ گیاه کینوا نسبتاً متوسط تا خوب بود. همچنین، نتایج آزمون ضد میکروبی نشان داد که الیاف پشمی رنگرزی شده با برگ گیاه کینوا از ویژگی ضد میکروبی قابل قبولی در برابر باکتری گرم مثبت S.aureus برخوردار بود. شایان ذکر است دکتر هما مالکی و دکتر حسین بارانی اساتید راهنما و دکتر عباس خاشعی و خانم خزاعی مشاوره این پایان نامه را بر عهده داشته اند. همچنین دکتر آرزو پایدارفرد و  دکتر محمدامین حاجی زاده از اعضای هیات علمی گروه فرش نیز داوران پایان نامه مذکور بودند که در روز چهارشنبه مورخ 27 مهرماه 1401 در سالن جلسات دانشکده هنر برگزار شد.

امروزه می توان با استفاده از محصولات جانبی کشاورزی، صنایع غذایی و ضایعات جنگلداری، هزینه ها را کاهش داد و همچنین، استفاده از آنها در رنگرزی منسوجات مشکل دفع آنها را نیز بر طرف می کند. گیاه کینوا به علت سازگاری با آب و هوای گرم و خشک، در دسترس بودن، امکان کاشت و برداشت، مقرون و به صرفه بودن، و به جهت ایجاد شید زرد درخشان می تواند در زمره گیاهان رنگزا برای رنگرزی نخ پشمی مورد استفاده در تولید فرش دستباف و سایر منسوجات جهت کسب شید رنگی زرد به کار رود.